نه تنها خواب نوزاد به بدن او کمک میکند تا انرژیهایش را نگهداری و ذخیره کند، بلکه خوابیدن برای رشد مغزی نوزاد نیز بسیار مهم است. نوزادان بهطور متوسط بیشتر طول شب و روز را در خواب سپری میکنند و هر چند ساعت یکبار برای شیر خوردن بیدار میشوند. معمولاً برای پدران و مادران تازه بسیار مشکل است که بدانند خواب نوزادان چه میزان است.
بهطور متوسط نوزادان در حدود ۸ تا ۹ ساعت در روز و حدود ۸ ساعت در شب میخوابند. البته اکثر نوزادان در ابتدا نمیتوانند در طول شب بهطور پیوسته در حدود ۶ تا ۸ ساعت بخوابند و معمولاً تا سن ۳ ماهگی چندین بار در طول شب بیدار میشوند. در اغلب نوزادان آنها هر ۳ تا ۴ ساعت برای شیر خوردن بیدار میشوند. اگر نوزاد شما خود برای شیر خوردن در طول شب بیدار نمیشود، لازم نیست که برای شیر خوردن نوزاد بیدار کنید مگر آنکه پزشک او به شما این را توصیه کرده باشد. البته تا هفته پنجم و ششم اجازه ندهید نوزادتان بیش از ۵ ساعت بدون شیر بخوابد.
علائم آمادگی برای خوابیدن نوزاد:- مالیدن چشمها
- خمیازه کشیدن
- به یک نقطه خیره شدن
- بیقراری و گریه نوزاد
بهتر است هنگامیکه هرکدام از این علائم را در نوزادتان مشاهده میکنید، به او مقداری شیر داده، در آغوش بگیرید تا آرام گیرد. ولی پیش از آنکه خوابش ببرد او را در تخت خودش گذاشته تا یاد بگیرد بهتنهایی به خواب برود. اینکه یک برنامه مشخص را برای پیش از خواب نوزاد درست کنید فکر بسیار خوبی است. بهعنوان مثال میتوانید برای او یک موسیقی ملایم پیش از خواب پخشکنید ولی به یاد داشته باشید که اجازه ندهید او در آغوش شما به خواب برود زیرا که این میتواند برای او بهراحتی به یک عادت تبدیل شود. اگر پیش از تاریک شدن هوا نوزادتان را برای خواب در تختش میگذارید، اطمینان حاصل نمایید که پردههای اتاق به گونهای است که اتاق او را کاملاً تاریک کردهاند. بدین ترتیب ساعت بیولوژیکی او کمکم به رابطه خواب و شب و روز عادت کرده، یاد میگیرد که شبها خوابیده و روزها بیدار باشد. شیرخوار خود را قبل از خواب یعنی در زمانی که خوابآلود است در بستر (گهواره) قرار دهید. این مرحله بسیار مهم است. بدون رعایت این مسئله در بقیه مراحل دچار اشکال میشوید. آخرین خاطره شیرخوار باید بسترش باشد نه زمان شیر خوردن. او باید بیاموزد بدون شما به خواب رود. نباید انتظار داشته باشید که شیرخوار بلافاصله پس از قرار گرفتن در بستر به خواب رود. معمولاً بعد از ۲۰ دقیقه بیقراری (جنبوجوش کردن) به خواب خواهد رفت. اگر او گریه میکند او را در آغوش بگیرید و تکان دهید ولی بعد از آرام شدن او را در بستر قرار دهید (قبل از اینکه در آغوش شما بخوابد). با این کار شما به او آموزش خواهید داد که چگونه بعد از بیداری بهتنهایی به خواب رود. وقتی شیرخوار به کمک شما نیازی ندارد به فکر کمک کردن به او نباشید.
برای تمام گریهها و دادوبیدادها تا ۳ ماهگی، او را به خود نزدیک کنید. تمام شیرخواران در ساعتی از شبانهروز گریه میکنند. اگر گریه او بیشازاندازه باشد باید به فکر کولیک (قولنج رودهای) باشید. همیشه به گریههای او پاسخ دهید. حرکتهای آرام در آغوش، اغلب آنها را آرام میکند. شیرخواران در ۳ تا ۴ ماه اول لوس نخواهند شد. اما حتی شیرخوار کولیکی در ساعتی از شبانهروز آرام خواهد ماند. در چنین حالاتی او را در بستر قرار داده تا بهتنهایی توانایی آرام و خوابیدن را پیدا کند. نگذارید شیرخوارتان بیشتر از ۳ ساعت در طول روز بخوابد تلاش کنید او را بیدار و سپس سرگرم کنید. این عمل باعث میشود که خواب طولانی او بهطرف شب جابجا شود. در نوزادان، شیردهی را هر ۲ ساعت در طول روز تنظیم نمایید. شیردهی بافاصله کوتاهتر (مثلاً هر ساعت) باعث میشود که در طی شب مکرر برای خوردن شیر از خواب بیدار گردد. گریه تنها راه ارتباط نوزاد است که میتواند سوای گرسنگی به دلیل کسلی، تنهایی و یا گرمای بیشازحد باشد. در این حالات او را در آغوش بگیرید و یا در بستر قرار دهید. نگذارید پستانک غذای او باشد. شیردهی شبهنگام خود را کوتاه نمایید. به او آموزش دهید که شب فقط هنگام خوابیدن است. اگر در نیمههای شببیدار شد بهجز برای شیر دادن چراغ اتاق را روشن نکنید و با او صحبت یا بازی نکنید. این رویکردها باعث طولانی شدن خواب شب او خواهد شد.
شیرخوار خود را در طی شب برای عوض نمودن کهنه بیدار نکنید. مگر اینکه مدفوع کرده باشد و یا به دلیل قرمزی ناحیه کشاله ران تحت درمان باشد. اگر میخواهید کهنه را عوض کنید بهسرعت با سکوت و فقط با نور کم (مثلاً با چراغخواب) انجام دهید و در زمان تعویض کهنه با او سرگرم نشوید. نگذارید شیرخوار در بستر شما بخوابد. اگر شیرخواری به بستر شما عادت کند برای جابجایی او به بستر خود در آینده با مشکل مواجه خواهید شد. در ۲ تا ۳ ماه اول میتوانید شیرخوار را در تخت (گهوارهای) در مجاورت خود بخوابانید. آخرین شیر وی را در زمان خواب خود به نوازد بدهید. سعی کنید شیرخوار برای این شیردهی حداقل ۲ ساعت بیدار نگه دارید. رفتن همزمان به بستر با شیرخوار باعث ایجاد عادت مناسب خوابیدن خواهد شد.
نکات مهم در حفظ ایمنی خواب نوزاد:- همیشه نوزاد را به پشت بخوابانید.
- نوزاد را به پهلو نخوابانید.
- نوزاد بهتر است با پستانک چرت بزند یا بخوابد. دادن پستانک به نوزاد (در صورتی که شما آگاهانه تشخیص میدهید که به نفع اوست نه به نفع خودتان!) اشکالی ندارد ولی پستانک نباید جایگزین شیر دادن و نوازش کردن نوزاد شود.
- هنگام خواب نوزاد وسایل نرم مانند ضربهگیر، متکا، کوسن و پتوهای اضافی را از داخل تخت کودک خارج کنید.
- در هنگام خواب نوزاد زیر او باید سفت، صاف و بدون حرکت باشد. بنابراین تختهایی که تشت آنها از آب پر میشود هرگز برای خواب کودک مناسب نیستند.
- همواره کودک خود را در هنگام چرتهای روزانه یا خواب شب، به پشت بخوابانید. اما اگر کودک شما آنقدر بزرگشده که خودش بچرخد به روی شکم، نگرانی لازم نیست. چون کودک دیگر میتواند موقعیت خود را تنظیم کند.
- کودک باید تخت خواب مخصوص کودک یا در سبد کودک بخوابد. امنترین جا برای خواب نوزاد در داخل تخت محافظ دار خودش است و بهتر است تخت را در اتاقخواب خودتان قرار دهید تا در صورت گریه کودک، سریع به کنارش بروید.